| |
| |
|
ANTALYA HAKKINDA
Antalya kenti, Akdeniz kıyısında kendi adını taşıyan körfezde, denizden 39 m. yükseklikteki kayalıklar üzerine kuruludur. Deniz kıyısı ile yükseklikleri 3086 m.'ye kadar ulaşan Toros Dağları arasında farklı büyüklükteki ovalar, Antalya ve çevresinin ilk göze çarpan görüntüleridir.
Kara ile deniz, kilometrelerce uzanan plajlarla, ya da sarp kayalıklarla birbirine kavuşur. Toros Dağları arasında kendine özgü yarlar, uçurumlar ve özellikle kıyıya yakın kesimlerde mağaralar ayrı bir özellik katar bu bölgeye.
Toros'ların güneylerinden kaynaklanan çok sayıda irili ufaklı akarsu, ovalara bereket akıtarak Akdeniz'e ulaşır. Tamamı berrak ve temiz olan bu sular, geçtikleri yerlerde ve denize dökülürken eşine ender rastlanır güzellikte çağlayanlar oluştururlar.
Antalya'da doğa bitki örtüsü yönünden çok zengindir. Kıyı şeridinde her türlü tropikal bitki görülebilir. Yer yer dev boyutlara ulaşan kaktüs türleri Antalya'ya ilk gelenlerin hemen dikkatini çeker. Kıyıdan uzaklaşılıp Toros'ların eteklerine gelindiğinde, Akdeniz ülkelerine özgü maki bitki örtüsü egemenliği görülür.
Her tür meşe ve çam ağaçlarının oluşturduğu sağlıklı ve gür ormanlar makileri izler. Ova bölgelerinde, pamuk ve susam tarlaları, portakal, limon ve muz bahçeleri ayrı bir güzellik oluşturur. İlkbahar, yaz, sonbahar ve kış gibi 4 mevsim sadece takvimlerde geçerlidir Antalya'da.
Çünkü kış mevsimi yaşanmaz burada. Öyle ki, 1985 şubatında 60 yılda bir de olsa görülen kar ve dolu yağışı, haber niteliğinde bir olay olmuştur.
Yaz ayları sıcak ve kurak geçer. Diğer aylarda yağışlı ve ılık bir iklim egemendir. Yıllık ortalama ısı 18,7 °C'dir. Yılda ortalama 309,5 gün yağış olmaz.Isının sıfır °C'nin altına düştüğü enderdir.
Son 40 yıllık gözlemlere göre en yüksek ısı 44.6 °C olmuştur. Nisbi nem ortalaması % 64 olan Antalya'da deniz suyu ısısı ortalaması, ocak ayında 17,6 °C, nisanda 18,0 °C, ağustosda 27,7 °C ve ekimde 24,5 °C'dir.
TARİHİ
Söylentilere göre, İ.Ö.2. yüzyılın ortalarında Bergama Kralı Attalos'un; bana bir yeryüzü cenneti bulun; buyruğuyla kurulan ve adını kurucusundan alan Attaleia, bugünün Antalya'sı Antik Pamfilya, Psidya, Likya Bölgelerinin kesiştiği, Anadolu'nun en bereketli coğrafyasında kurulmuştur. Antalya, tarihi boyunca hep kültürün, sanatın, mimarinin, mitolojinin doruğudur. Çünkü, doğasını oluşturan lacivert denizleri, görkemli Torosları, coşkun çağlayanları, renk renk ağaçları, çiçekleri ve böcekleri esin kaynağı olmuştur Antalyalı'ya.
Büyük Önder Atatürk 1930 yılının ilkbaharında ilk kez gördüğü Antalya'da lacivert denizlerin ardındaki dağların anlık renk renk değişimini izlerken boşuna;”Antalya hiç şüphesiz ki Dünyanın en güzel yeridir”; dememiştir tarihin değişmezliği içinde...
19. yüzyılda bir Avustralya'lı araştırmacının benzetmesiyle Antalya; Avrupalı yazarların çizdikleri hayal ürünü güzel manzaraların belki de hayal edilemeyecek kadar güzeli ve gerçeğidir.
Bergama Kralı 2. Attalos tarafından İsa'dan önce ikinci yüzyılda kurulan ve antik çağlardaki adı olan Attaleia'yı da bu kralın adından alan Antalya tarih boyunca sürekli bir yerleşim bölgesi olmuştur. Osmanlı hakimiyetinden önce şehir sırası ile Roma, Bizans ve Selçuk egemenliğinde kalmıştır.
13. yüzyılda Selçuklu sultanı Alaeddin Keykubat tarafından inşa edilmiş olan Yivli Minareli Cami Antalya'nın sembolü haline gelmiştir
|
|
|
Antalya şehrinin kurucusu II. Attalos'un heykeli
|
Kaleiçi'nin dar sokaklarından biri
|
Antalya'nın simgelerinden Kesik Minare Saat Kulesi
|
Antalya'yı Anadolu Selçuklu'ya kazandıran Gıyaseddin Keyhüsrev
|
Cumhuriyet Meydanı'ndaki Ulusal Yükseliş Anıtı
|
|
Zaman zaman konserler düzenlenen Beachpark
|
|
|
|
|
|
|
Coğrafya
Antalya, Akdeniz Bölgesi'nin batısında yer almaktadır. İl merkezi kuzeyinde Burdur, doğusunda Serik, güneyinde Akdeniz, batısında ise Korkuteli, güneybatısında ise Kemer sınırları ile çevrilidir.
Akdeniz ikliminin bitki örtüsünü olan maki türü bitkiler Antalya'nın da bitki örtüsünü oluşturur. Batı Torosların güneyi ile Akdeniz arasında kalmış bir bölümde bulunmaktadır. Şehrin yukarı kısımlarında kızılçamlar görülür.
Antalya'dan geçen tek akarsu şehrin doğusundaki Aksu Çayı'dır. Bu akarsuyun üzerinde Düden Şelalesi de bulunmaktadır.
İklim [değiştir]
Antalya ili iklimi genel olarak Akdeniz iklimine girmektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı olarak ifade edilen iklim tipi diğer bir değişle mutedil deniz ve sıcak deniz iklim sınıfına girer, daha iç kesimlerde ise soğuk ve yarı-kara iklim tipi görülmektedir. Yazın ortalama sıcaklık 30-34 derece arasındadır. Ocak ayında ise sıcaklık ortalama 9-15 derece arasında değişir. Şehirde kar yağması ve don gibi meteorolojik olaylar hemen hemen hiç olmaz.
İlde yıllık ortalama nispi nem %64 civarındadır.[2] Antalya’nın kıyı bölgesinde yazlar hem uzun hem de sıcaktır. Kışlar bile ılığa yakın serinlikte geçer. Yazın hiç görülmeyen yağmur, Aralık, Ocak ayları ile çok nadir olarak ilk ve sonbahar aylarında sağanak halinde yağar. Yılın ancak 40-50 günü kapalı ve yağışlıdır. Antalya, yılda ortalama 300 güneşli günü, 18.7 derece yıllık sıcaklık ortalaması ile yılın 12 ayı turizm hareketlerine açık, ender bölgelerden birisidir. Yılın en az dokuz ayı denize girilebilir.[2] Bitki örtüsü ise Akdeniz iklimi'nin getirdiği maki adlı kısa ve her mevsim yeşil ağaçlardan oluşur.
| Ortalama Veriler |
| Aylar |
Oca |
Şub |
Mar |
Nis |
May |
Haz |
Tem |
Ağu |
Eyl |
Eki |
Kas |
Arl |
| Ortalama °C |
9.6 |
9.9 |
12.2 |
15.8 |
20.3 |
25.3 |
28.3 |
27.8 |
24.3 |
19.5 |
14.2 |
10.8 |
| Ort.En Yüksek °C |
15.0 |
15.3 |
17.9 |
21.4 |
25.9 |
31.3 |
34.4 |
34.3 |
31.3 |
26.9 |
20.8 |
16.3 |
| Ort.En Düşük °C |
5.6 |
5.7 |
7.4 |
10.6 |
14.5 |
19.0 |
22.1 |
21.8 |
18.6 |
14.5 |
9.8 |
6.8 |
| Ort. Güneşlenme Süresi (saat) |
5.3 |
6.1 |
6.9 |
8.0 |
9.9 |
11.6 |
12.0 |
11.6 |
10.0 |
8.1 |
6.3 |
4.9 |
| Ortalama Yağışlı Gün Sayısı |
12.4 |
10.4 |
9.0 |
7.3 |
5.4 |
2.9 |
1.5 |
1.5 |
2.0 |
5.6 |
7.8 |
11.5 |
| Kaynak: meteor.gov.tr |
Nüfus
Antalya, Hurma mahallesi girişindeki, nüfus ve rakım bilgilerini gösteren tabela.
Antalya 1927’de yapılan Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk nüfus sayımında nüfus büyüklüğü açısından 63 il arasında 29 sırada yer alıyordu ve kilometrekareye düşen kişi sayısı 1927'de yaklaşık 11 idi.[3]
1960'lı yıllarda başlayan köyden kente göç dalgası, 1985 yılındaki sayımlarda kent nüfusunun köy nüfusunu geçmesiyle devam etmiştir. Antalya'nın nüfus bakımından şu an kalabalık olması da 1960'dan sonraki dönemdeki göçlerden kaynaklanır. Antalya dışından gelip Antalya'da çalışan tarım işçileri zamanla Antalya'ya yerleşmiş ve bu durum Antalya'da kontrolsüz bir şehirleşmeyi beraberinde getirip, çok hızlı bir gecekondulaşmaya sebep olmuştur. Bu gecekondulaşma özellikle Kepez bölgesinde kendini göstermiş olup bölgenin hala çözülmeyi bekleyen sorunları arasındadır.
Antalya nüfusundaki bu artış 1980-2000 yıllarında turizm sebebiyle artmaya devam etmiştir. Turizm ile Antalya dış ülkelerden göç aldığı gibi sektörün büyümesi ve iş imkanlarının artmasıyla beraber Türkiye'nin diğer şehirlerinin yanında kendi ilçe ve köylerinden de göç almaya başlamıştır.[4] ve Antalya bu sebeplerin bir araya gelmesiyle beraber Türkiye'nin en çok göç alan illeri sıralamasında 2000 ve 2005 yıllarında birinci sıraya yükselmiştir.[5][6][7]
2009 yılı verilerine göre ise Antalya şehir merkezinde 479.581 erkek, 476.015 kadın olmak üzere toplam 955.596 kişi yaşamaktadır. Bunun 912.000 kişisi ilçe merkezlerinde yaklaşık 43.000 kişide şehir merkezine bağlı köylerde ikamet etmektedir. Bu insanların yaş ortalaması 28'dir.
Antalya'da 12 ve daha yukarı yaştaki nüfus içinde işgücüne katılma oranı yüzde 60 olup, cinsiyete göre farklılık göstermektedir. Bu oran erkek nüfus için yüzde 73, kadın nüfus için yüzde 46'dır.[3]
| Antalya'nın Yıllara Göre Nüfus Bilgileri[8] |
| 1927 |
1935 |
1940 |
1945 |
1950 |
1955 |
1960 |
1965 |
1970[9] |
1975[10] |
1980[11] |
1985 |
1990[12] |
1997 |
2000[13] |
2005 |
2007 |
2009 |
| 017.000 |
022.000 |
025.000 |
026.000 |
027.515 |
035.000 |
050.000 |
072.000 |
095.000 |
223.089 |
173.000 |
318.139 |
378.208 |
508.840 |
603.190 |
700.027 |
913.000 |
927.596 |
Yeraltı zenginlikleri [değiş]
Antalya'nın yakın çevresi yeraltı kaynakları bakımından çeşitli bir bölgedir. Bölgede zımpara, barit ve boksit madenlerinin yanı sıra altın, gümüş, krom, bakır, kurşun, çinko, mangenez, kuvarsit, maden kömürü, dolomit, alüminyum ve olivin madenlerinin aranması ve işletilmesi faaliyetlerinde bulunulmaktadır.[14]
Antalya'da deprem [değiştir]
Antalya, Türkiye Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi'nin hazırladığı Deprem Riski Haritası'nda Antalya ikinci dereceden deprem bölgesidir. Ama Antalya merkezli bilinen (sismografın icadından sonra) çok büyük bir deprem yoktur. Sadece 11 Nisan 1977'de yerin 93 km derinde meydana gelen 4.6'lık deprem yakın zamanda Antalya merkezli tek depremdir.[15] Ayrıca, Antalya'nın batısındaki Elmalı ilçesinden geçen Helen Yayı'nın uzantısı bulunmaktadır. Bu hat Burdur-Isparta hattında çeşitli kırıklar oluşturmuştur. Buradaki deprem riski olan yerler Antalya çevresinde olduğu için Antalya ikinci dereceden deprem bölgesi sayılmaktadır.
Ulaşım ve haberleşme [değiştir]
Ulaşım [değiştir]
Antalya'ya kara, hava ve deniz yoluyla ulaşım mümkündür. Antalya Havalimanı yaz aylarında turizmin de etkisiyle iki dakikada bir uçağın indiği bir havalimanıdır.[16] Antalya'ya karayoluyla dört farklı yoldan (Kemer yönü-Aksu yönü-Korkuteli yönü-Yeşilbayır yönü) ulaşılabilir. Antalya'da ulaşımı olmayan bir belde ve ya köy bulunmamaktadır.
Önemli yerlere uzaklığı [değiştir]
| Antalya'ya havayolu mesafeleri |
| |
Mesafe |
Saat |
| Antalya-İstanbul |
724 km. |
50 dakika |
| Antalya-Ankara |
544 km. |
1 saat 5 dakika |
| Antalya-İzmir |
446 km. |
45 dakika |
| Antalya-Bursa |
537 km. |
~1 saat |
| Antalya-Adana |
558 km. |
~45 dakika |
| Antalya-Diyarbakır |
1077 km. |
~1 saat 45 dakika |
| Antalya'ya karayolu mesafeleri |
| |
Mesafe |
Saat |
| Antalya-İstanbul |
724 km. |
~11 saat |
| Antalya-Ankara |
544 km. |
~7.5 saat |
| Antalya-İzmir |
446 km. |
~7 saat |
| Antalya-Bursa |
537 km. |
~7.5 saat |
| Antalya-Adana |
558 km. |
~10 saat |
| Antalya-Diyarbakır |
1077 km. |
~16 saat |
Şehiriçi ulaşım [değiştir]
- Ana madde: Antalya'da Toplu Taşıma
Antalya Hafif Raylı Sistemin Ulaşım Haritası
Şehir içi toplu ulaşım Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin yetki ve sorumluluğundadır. Özel Halk otobüsleri vasıtasıyla şehrin merkezi'nin çevre mahalleler ile ulaşımı sağlanmaktadır. Antalya Minibüsçüler Odası sorumluluğu'ndaki midibüsler de Antalya'nın çevre köylerine kadar genişleyen bir ulaşım ağı'na sahiptir.
Büyükşehir Belediyesi tarafından alınması planlanan belediye otobüsleri ile de Antalya'da Toplu Ulaşım'ın düzenlenmesi planlanmaktadır.
Antalya'da 1999 yılından beri Müze-Zerdalilik hattında klasik tramvay hattı mevcuttur. Ayrıca Antalya'da 2008 yılında yapılan hafif raylı sistem Antray, 2009 sonunda halkın kullanımına açılmıştır. |
